11 Aralık 2010

Külliyen Yalan - I

24 Saat

Bir astronom olarak başlangıç için bu konuyu seçmem doğal olsa gerek. Gün meselesinden bahsedeceğim size. Gün meselesi de ne demeyin. İnsanların neredeyse %95'i Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüş süresini yanlış biliyor.

Yine dediğim gibi, bu yanlış, bize böyle öğretilmesinden dolayı kaynaklanıyor. Peki gelelim yanlışa ve gerçeğe...

Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüş süresini insanlara sorduğumda aldığım ilk cevap istisnasız 24 saat oluyor. Buna bağlı olarak bir soru daha soruyorum: Bir gün nedir? 

Bu soruya da verilen cevap çok gecikmiyor: Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki bir turu...

İki cevabın da tabii ki yanlış olduğunu vurgulamama gerek yok. Peki nasıl oldu da böyle öğrendik? Şöyle açıklayayım; bir gün 24 saattir. Bunda hiçbir yanlış yok. Problem bize bir gün tanımının yanlış öğretilmesinde çünkü bir gün, tanım olarak iki gün doğumu arasında geçen süre yada başka bir deyişle Güneş doğduktan sonra tekrar doğuya gelmesine kadar geçen süredir.

Dünya kendi ekseni etrafında 23 saat 56 dakika 4,1 saniyede döner. Kısaca açıklamak gerekirse, Dünya kendi ekseni etrafında döndüğü süre boyunca Güneş etrafındaki yörüngesinde de ilerlediği için her gün Güneş 4 dakika geç doğar. Bu bizim yaz ve kış aylarında farklı takım yıldızları görmemizin temel sebebidir. Aynı zamanda burçların da oluşumu bu şekildedir.

Bir noktayı daha açıklamak gerekirse; Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki hareketi sonucunda günler oluşur. Bu günler'in neden oluştuğunun sebebidir ancak bir günün tanımı değildir.

Eğitim sistemimizde halen Dünya kendi ekseni etrafında 24 saatte döner diye öğretilmektedir. Zira bunun temel sebebi günümüz öğretmenlerinin araştırmaktan yoksun bir şekilde, babadan kalma bilgiyi aktarmasından kaynaklanır (aksini yapan çok kıymetli öğretmenlerimiz de var).

Küçük gibi görünse de yanlış bilgi, başka yanlışlara da gebedir....

4 yorum:

Adsız dedi ki...

Bir günün tanımı referans aldığın noktaya göre değişir, çünkü bu tanımlamadan ibaret bir konu.Örneğin hareketli bir referans sistemine göre dönüşünü hesaplamaya çalıştığında kendi eksenin etrafında dönmediğini dahi bulabilirsin.. Tabi burda referans sisteminin hareketinden ziyade referans noktası önemli olan ve 24 saat olarak söylenen dönüş periyodu Güneş'i referans alan bir tanımlama(solar time dedikleri).. Eğer Güneş dışındaki yıldızları referans alan bir tanımalama yaparsak bu durumda 23 saat 56 dakika oluyor(sidereal time dedikleri)..

Ortada bir yanlıştan ziyade tamamlanması gereken bir bilgi var..

H. Aziz KAYIHAN dedi ki...

Genel olarak bir gün tanımı yapacak olursak tanımı şu şekilde yapabiliriz: Referans gök cisminin bir öğlen noktasından diğer öğlen noktasına gelene kadar geçen süreye gün denir. Bu durumda referans alınan cisim Güneş ise Güneş günü (solar day) eğer bir yıldız ise yıldızıl gün (stellar day) olarak adlandırılır. Gün'ün oluşma sebebi gözlemcinin bulunduğu cismin kendi ekseni etrafındaki dönüşüdür. Ancak bahsettiğim gibi bu sebeptir tanım değil. Fakat bize böyle öğretilir.

Ayrıca bize ilk ve orta öğretimde yıldızıl gün veya güneş günü öğretilmez. Halk arasında gün dediğinizde herkes 24 saati düşünür yani Güneş gününü. Dolayısı ile yazıda fazla detaya girmek istemedim. Çünkü neyi referans aldığımız gün tanımını değiştirmiyor, sadece günün uzunluğunu değiştiriyor.

Bir astronom olarak bahsettiklerinizi gayet iyi biliyorum. Ancak sizin de bir yanlışınız var ki, Sideral gün (sidereal day) yıldızıl gün değildir. Sideral gün gözlemcinin bulunduğu cismin bahar noktasına referansla ölçülen gündür. Fark nerede: Yıldızları referans alarak değil bahar noktasını referans alarak Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü buluruz. Çünkü Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki bir tam dönüşü (sideral gün) 23 saat 56 dakika 4,090 saniye iken bir yıldızıl gün 23 saat 56 dakika 4,098 saniyedir. Yani Güneş'in hergün ufkumuza 4 dakika geç geldiği gibi, yıldızlarda 8 milisaniye geç gelmektedir.

Teşekkürler.

Adsız dedi ki...

peki bir saat uzunluğun arttırılması durumunda, (yani 23 saat 56 dakika x saniyeyik zaman 24 saaate eşitlenirse)herhangi bir sorun ortaya çıkar mı?
günümüzde dikital çağ saliseden bile çok kısa süreleri hesaplanabiliyor. (eskisi gibi 1 gün 24 saat; 1 saat 60 dakika; 1 dakika 60 saniye; 1 saniye yine 100 salise olması şartıyla) bu birimlerin süresi çok küçük olarak kısaltılsa nasıl olur? yanlış hesaplamadıysam 1 dakika şimdikinden 16,3 salise; 1 saniyede şimdikinden 0,27 salise kısalsa bir gün tam 24 saat olarak ayarlanabilir. bu konuda ne düşünüyorsunuz?

H. Aziz KAYIHAN dedi ki...

Bu konu ile ilgili bir ayarlama yapılmasına gerek yok Çünkü bir gün zaman dilimi olarak tam 24 saate denk geliyor. Bunun yıldızıl gün ile veya Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü ile bir çakışması yok. Günümüzde kullandığımız zaman Güneş'in gökyüzündeki hareketine göre hesaplanmaktadır -genel olarak-.

Sonuç olarak dijital çağda olmamız bizim elimize zaman birimlerini artırmak gibi bir imkan verebileceği gibi bu dijital çağın sonu da olacaktır aynı zamanda. Çünkü günümüzde her şeyin hesaplaması kullandığımız zaman ölçeği üzerinden yapılmaktadır.

Umarım bir parça cevap verebilmişimdir.

Teşekkürler...

Ne İzliyorum?

StZiza

En Son Yazılar

randomposts